Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 150 χρόνων από το θάνατο του Ι. Γ. Εϋνάρδου, μεγάλου φιλέλληνα, φίλου και συνεργάτη του Ι. Καποδίστρια, Ελβετού τραπεζίτη και πολιτικού, τον οποίο η χώρα του τιμάει ιδιαιτέρως για το σύνολο της προσφοράς του στην σύγχρονη Ελβετία, διοργανώθηκε στην Αίγινα για πρώτη φορά ειδική εκδήλωση προς τιμήν του. Δόθηκε έτσι συνέχεια στους σχετικούς εορτασμούς που είχαν λάβει νωρίτερα χώρα στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, με την πρωτοβουλία του Ελληνο-Ελβετικού Συλλόγου «Ι.Γ. Εϋνάρδος». Την εκδήλωση οργάνωσε ο Σύλλογος Ενεργών Πολιτών Αίγινας (ΣΕΠΑ) σε συνεργασία με τον Δήμο και το περιοδικό Αιγιναία, στο προαύλιο του Ιερού Μητροπολιτικού ναού της Αίγινας, δίπλα στο ερείπιο του Εϋναρδειου κτιρίου. Χαιρετισμό απεύθυνε ο πρέσβης της Ελβετίας κ. Λορέντζο Αμπεργκ , ο οποίος υπογράμμισε την βαθειά του συγκίνηση για την συμμετοχή του στην τιμητική βραδιά αφιερωμένη σε ένα από τα σπουδαιότερα ιστορικά πρόσωπα της χώρας του. Σημειώνουμε ότι ο κύριος πρέσβης έχει παρουσιάσει μια έξοχη εισήγηση για την διπλωματική στήριξη του Καποδίστρια ως Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, το 1813-1814, υπέρ της σύστασης του σύγχρονου ελβετικού κράτους. Επίσης, την εκδήλωση χαιρέτησε και ο Δήμαρχος Σ. Σακκιώτης που τόνισε την σπουδαιότητα της προσφοράς του Ι. Γ. Εϋνάρδου ως δωρητή του πρώτου δημόσιου σχολικού κτιρίου της χώρας μας. Τόνισε ότι την εποχή εκείνη ο Καποδίστριας είχε μετατρέψει την Αίγινα σε πρώτη πρωτεύουσα της χώρας και μάλιστα πρώτη εκπαιδευτική πρωτεύουσα, πραγματικότητες που ο Δήμος ζητά την αναγνώριση τους από το κράτος, με την στήριξη του Συλλόγου Ενεργών Πολιτών.
Ο πατέρας Εμμανουήλ Γιαννούλης, καλωσορίζοντας την εκδήλωση στο προαύλιο της Μητρόπολης, θύμισε την μοναδική ιστορικότητα του χώρου, που είναι φορτισμένος με τις μνήμες των δωρητών της «Μεγάλης Εκκλησίας», των αγωνιστών του 21 που έχουν ταφεί εκεί όπως και τις μνήμες της υποδοχής αλλά και της ορκωμοσίας και του καθημερινού εκκλησιασμού του Καποδίστρια.
Χαιρετισμό προς την εκδήλωση έστειλε επίσης ο Π. Τριγάζης, πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών , ο οποίος έχει επανειλημμένα συμμετάσχει στο παρελθόν στις εκδηλώσεις των Ενεργών Πολιτών Αίγινας για την ανάδειξη του ευρωπαϊκού έργου του Ι. Καποδίστρια.
Ο εκπρόσωπος του ΣΕΠΑ, ανοίγοντας την εκδήλωση, θύμισε ότι πρόκειται για το τρίτο συνεδριακό γεγονός σε πέντε χρόνια που ο Σύλλογος διοργανώνει με την στήριξη του Δήμου και με σκοπό την προβολή και αξιοποίηση της καποδιστριακής κληρονομιάς του νησιού. Με καινοτόμο αντίληψη, ανοίγει έτσι ο δρόμος για την αναγνώριση στο εθνικό επίπεδο της Αίγινας ως πρώτης πρωτεύουσας, και του Ι. Καποδίστρια ως σημαντικής ευρωπαϊκής προσωπικότητας.
Στην συνέχεια πήρε το λόγο η Ελβετίδα ιστορικός κυρία MicheleBouvier–Bron, η οποία έχει εξειδικευτεί στην μελέτη του έργου και της ζωής του μεγάλου Ελβετού φιλέλληνα.
Θυμίζουμε ότι η κυρία Bouvier-Bron έχει παρουσιάσει εισήγηση στο συνέδριο «Καποδίστρια – Σπινελλί – Ευρώπη» το 2008 στην Αίγινα με θέμα «Η αποστολή του Καποδίστρια στην Ελβετία 1813-1814».
Παρουσιάζοντας για πρώτη φορά σελίδες από το έργο ζωής που ετοιμάζεται να εκδώσει, η κυρία Bouvier-Bron αναφέρθηκε στην περιπετειώδη νεότητα του Εϋνάρδου, ο οποίος σε ηλικία 17 χρονών κατά την διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης μάχεται στην διάρκεια της πολιορκίας της πόλης της Λυών, από τους Ιακωβίνους επαναστάτες. Με την πτώση της Λυών, η οικογένεια του χάνει την περιουσία της και ο ίδιος είναι ο πρώτος που διαφεύγει στην Γενεύη και κατόπιν στην Ιταλία. Εκεί, ο Εϋνάρδος ξεκινά μια νέα περίοδο της ζωής του, μετά τις μάχες στη Γένοβα που πολιορκείται αυτή τη φορά από τους Αυστριακούς ως επαναστατημένη πόλη. Συγκεκριμένα αναπτύσσει δραστηριότητες εμπόρου, εισπράκτορα φορών του καπνού και αργότερα οικονομικού σύμβουλου στην Λούκα και την Φλωρεντία. Ξαναφτιάχνει με τον τρόπο αυτό την περιουσία του και γίνεται πρόσωπο μεγάλης εμπιστοσύνης της αδελφής του Ναπολέοντα, Λουΐζας Βοναπάρτη. Διοργανώνει και συντονίζει τα μεγάλα μεταρρυθμιστικά σχέδια της γαλλικής επαναστατικής κατοχής στο τομέα της μεγάλης εκκλησιαστικής περιουσίας των μοναστηριών την οποία περιορίζει ουσιαστικά, όπως επίσης και στους τομείς παιδείας και υγείας που αποσπούνται από την Εκκλησία. Ως τραπεζίτης, καινοτομεί εφαρμόζοντας πολιτική για φθηνό δανεισμό χρήματος ανατρέποντας έτσι τα τοκογλυφικά δεδομένα της αγοράς. Με τον τρόπο αυτό, η γαλλική παρουσία στην Ιταλία γκρέμισε τα φεουδαρχικά προνόμια του ανώτερου κλήρου και των ευγενών και στήριξε την ανάδυση μιας νέας κοινωνικής τάξης μικρομεσαίων επιχειρηματιών, επαγγελματιών και βιοτεχνών, που γίνονται ο στυλοβάτης της επερχόμενης αστικής δημοκρατίας.
Στην επιστροφή του στην Ελβετία όπου εγκαθίσταται, ο Εϋνάρδος αναπτύσσει και πολιτική δραστηριότητα, γνωρίζεται με τον Ι. Καποδίστρια, τότε ανερχόμενο στέλεχος της ρωσικής διπλωματίας με τον οποίο συνεργάζεται στενά για την λύση του ελβετικού προβλήματος. Αυτό συμβαίνει στα πλαίσια του μεγάλου διακανονισμού που καταλήγει στο συνέδριο της Βιέννης το 1814 αναπλάθοντας την Ευρώπη της Παλιννόστησης στην μετά-Ναπολεόντεια περιόδου. Η μεγάλη και ουσιαστική πρόσφορα του Ι. Καποδίστρια στην οικοδόμηση του Ελβετικού Κράτος έχει ως αποτέλεσμα και την δημιουργία μιας βαθύτατης φιλίας ανάμεσα στου δυο αυτούς συνεργάτες. Ανταποδίδοντας τις υπηρεσίες του Καποδίστρια, ο Εϋνάρδος πρωτοστατεί στη συνέχεια στις φιλελληνικές επιτροπές από την πρώτη στιγμή της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Γνωρίζοντας από προσωπική εμπειρία τα δεινά της πολιορκίας, τρέχει στην Ιταλία με την σύζυγο του, για να διασφαλίσει την αποστολή τροφίμων προ το πολιορκημένο Μεσολόγγι και εκεί μαθαίνει την πτώση του. Μετά την αποχώρηση του Καποδίστρια από τη Γενεύη το 1827, αλληλογραφεί συνεχώς μαζί του μέχρι το τέλος. Δείγμα εξαιρετικό του φιλελληνισμού του, είναι η χρηματοδότηση του Εϋναρδείου κτιρίου στην Αίγινα, το 1830, που λειτούργησε ως πρώτο δημόσιο εκπαιδευτήριο εκπαιδευτών (δασκάλων).
Η εισηγήτρια κατέληξε αναφέροντας την τελευταία επιστολή του Ι. Καποδίστρια προς τον φίλο του, λίγες μέρες πριν το θάνατο του, όπου τονίζει ότι αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που διατρέχει αλλά αδυνατεί να αλλάξει σκεπτικό και πιστεύω.
Την εκπαιδευτική πολιτική του Καποδίστρια και τις σχετικές αντιλήψεις του παρουσίασε εκτενώς ο ιστορικός Κ. Α. Κούκος, νομικός και καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής, τονίζοντας ότι ο κυβερνήτης έδωσε ύψιστη σημασία στην εκπαίδευση από τα πρώτα βήματα του κατά την σύντομη περίοδο της ύπαρξης της Ιονίου Πολιτείας αναπτύσσοντας εκπαιδευτική πολιτική. Υπογράμμισε την μεγάλη σημασία της ελβετικής εμπειρίας του Πεσταλοτσι για τον Καποδίστρια ο οποίος μετέτρεψε το 1828 την Αίγινα σε εκπαιδευτική πρωτεύουσα της Ελλάδας μέσα σε λίγους μήνες, ιδρύοντας και λειτουργώντας επαγγελματικές σχολές στο Ορφανοτροφείο, αλληλοδιδακτικό σχολείο, και Κεντρικό Σχολείο εκπαίδευσης εκπαιδευτών στο Εϋνάρδιο. Υπογράμμισε ότι ο Ι. Καποδίστριας υπήρξε ο οραματιστής της δημιουργίας του νέο-ελληνικού κράτους – έθνους και σύμφωνα με τις έρευνες παλαιοτέρων και νεοτέρων ιστορικών, ο σημαντικότερος παράγοντας της επαναστατικής διαδικασίας των Ελλήνων με εμφανή στρατηγική αντίληψη μεγάλου βάθους.
Ο Α. Κράους, αρχειονόμος – ερευνητής, αναφέρθηκε στον ουσιαστικό ρόλο του Ι.Γ. Εϋνάρδου στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας, το 1841, δέκα χρόνια μετά την δολοφονία του Κυβερνήτη. Δείγμα εξαίρετο του φιλελληνισμού του Ι.Γ. Εϋνάρδου και της βαθειάς και συνεχούς φιλίας προς τον Κυβερνήτη, η δημιουργία της ΕΤΕ φαίνεται να είναι έργο κυρίως του Ελβετού τραπεζίτη, σύμφωνα με τα δεδομένα του Ιστορικού Αρχείου της ΕΤΕ. Χωρίς ίχνος κερδοσκοπίας , ο πρωτότυπος και περίεργος αυτός τραπεζίτης και πολιτικός, έθεσε στην διάθεση του νεότερου Ελληνισμού όλες του τις εμπειρίες και γνώσεις του στο τραπεζικό τομέα. Έβαλε στην υπηρεσία της οικοδόμησης του νεοελληνικού κράτους – έθνους όλες τις καινοτομίες της καπιταλιστικής τράπεζας, δηλαδή την πρακτική διάθεσης μετοχών και την δημιουργία εμπιστοσύνης για την συγκέντρωση καταθέσεων ώστε να γίνει δυνατή η πτώση του κόστους του χρήματος και να γίνει δυνατή η ανάπτυξη της τοπικής αγοράς περιορίζοντας τα δεσμά της τοκογλυφίας. Η ΕΤΕ αποτελεί από την ίδρυση της ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης του νεοελληνικού κράτους και εξελίσσεται σε κουμπαρά της ελληνικής διασποράς στο εθνικό κέντρο-κράτος. Μάλιστα, η ίδρυση της ΕΤΕ πραγματοποιείται μέσα στην κρίσιμη συγκυρία όπου από το 1839, έτος ενηλικίωσης του Όθωνα, οι Άγγλοι απαιτούν για διπλωματικούς λόγους την πληρωμή των εθνικών δανείων και προκαλούν εθνική χρεωκοπία το 1843. Έτσι, οι πρωτοβουλίες του Εϋνάρδου που στηρίζει με όλη του την εμπιστοσύνη τον Γεώργιο Σταύρο, ηπειρώτη έμπορο-τραπεζίτη και ταμεία της Ελληνικής Επανάστασης, ως πρώτο διοικητή της ΕΤΕ, έχουν ιδιαίτερη αντί-αγγλική διπλωματική διάσταση. Θυμίζουμε πως οι Άγγλοι είχανε εκείνη την εποχή μια διαφορετική πρόταση, για τον τραπεζικό τομέα, προωθώντας το σχέδιο της ίδρυσης της τράπεζας Ραιτ. Ας φανταστούμε την αγγλική αυτή τράπεζα και το ρόλο της στην Ελλάδα αντί της ΕΤΕ. Προσθέτουμε ότι ο Ι.Γ. Εϋνάρδος είχε προσπαθήσει να στηρίξει τα σχέδια του Καποδίστρια για την ίδρυση εθνικής τράπεζας αποστέλλοντας κοντά του και πληρώνοντας ο ίδιος ένα ειδικό μισθό τον Γάλλο επιχειρηματία ArtemonddeRegny. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια, ο deRegny επισκέπτεται την Ελλάδα επί δέκα ολόκληρα χρόνια, πάντα χρηματοδοτημένος από τον μεγάλο φιλέλληνα με σκοπό την εξισορρόπηση των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας και την ίδρυση τράπεζας. Η ΕΤΕ απέκτησε από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της χαρακτηριστικά εθνικής και κοινής ωφέλειας, λόγω του ειδικού σκεπτικού των ιδρυτών της. Είναι το τραπεζικό ίδρυμα Γενικού Συμφέροντος, στην πολιτική του οποίου ποτέ μέχρι σήμερα δεν κυριάρχησε το κερδοσκοπικό όφελος οποιουδήποτε μεγαλομέτοχο, όπως σε όλες τις άλλες ιδιωτικές τράπεζες. Πρόκειται για ένα μεγάλης αξίας τραπεζικό εργαλείο, μοναδικό, λόγο τις ιστορίας της, και του ρόλου της μέσα στην νεότερη Ελλάδα, το οποίο σήμερα κινδυνεύει να αλλάξει δραματικά την ουσία της λειτουργίας της και να τεθεί απόλυτα στη διάθεση της ιδιωτικής κερδοσκοπίας με πολιτική απόφαση εκ διαμέτρου αντίθετη με τα οράματα του Ι. Καποδίστρια.
Τέλος ο Ιωάννης Δέδες, αρχιτέκτων-μηχανικός, αναφέρθηκε στο Εϋναρδείο κτίριο, θυμίζοντας την χρήση του ως εκπαιδευτήριο και μουσείο. Παρουσίασε δε τις πρωτότυπες καλλιτεχνικές δραστηριότητες που έλαβαν χώρα στο κτίριο αυτό, μέσα από ένα ειδικό πρόγραμμα κατά την διάρκεια των περσινών προφεστιβαλικών εκδηλώσεων του Φιστικι Φεστ.
